13/03/2011

VƯƠNG CUNG THÁNH ĐƯỜNG SỞ KIỆN

Nằm về phía Tây Bắc huyện Thanh Liêm bên bờ sông Đáy, Kiện Khê là thị trấn thứ hai của huyện Thanh Liêm (Thanh Lưu là thị trấn huyện lỵ), nơi một thời được biết đến với ngôi thánh đường Sở Kiện nổi tiếng mà từ những năm 1860 - 1924 đã từng là nơi đặt Tòa Giám mục của giáo phận Tây Đàng ngoài và là thủ phủ đầu tiên của Giáo hội Công giáo được xây dựng kiên cố trên miền Bắc.

Trên một diện tích gần 4 mẫu Tây – cách thành phố Phủ Lý 5km và trung tâm Hà Nội 70km về phía Nam, cách Ninh Bình 28km về phía Bắc, nhiều công trình kiến trúc như Nhà thờ, Tòa Giám mục, Trường Thần Học, Trường Lý Đoán, nhà nguyện, nhà Giám mục, nhà khách, nhà ăn, nhà in, cơ sở phụ trợ… đã được xây dựng. Riêng ngôi thánh đường dài 67,2m, rộng 31,2m và cao 23,2m được Giám mục Puginier - Phước khởi công xây dựng ngày 23-10-1877 đến năm 1882 mới hoàn thành. Ngày 25-12-1898, Giám mục Gendreau - Đông đã thánh hiến 4 quả chuông nặng lần lượt 2461kg, 1281kg, 717kg và 318kg. Trong những năm đạo Công giáo bị bách hại từ cuối thế kỷ 18 đến đầu thế kỷ 19, nhiều hài cốt cùng di tích của các Đấng tuẩn đạo như xiềng xích, bình đựng đất, bông, vải thấm máu các Ngài đã được đưa về Sở Kiện để gìn giữ bảo tồn. Nhà thờ Sở Kiện hiện còn giữ được một cây đại phong cầm rất qúy hiếm và độc nhất trên toàn cõi Đông Dương.

Bên trong nhà thờ

Cung Thánh…

Bàn thờ kính các Thánh tử đạo Việt Nam

Do nhu cầu phát triển, Tòa Giám mục sau này được dời về Hà Nội, Sở Kiện mất vai trò “chánh tòa” và trở thành một xứ đạo bình thường như nhiều xứ đạo khác. Trong một thời gian dài, những cơ sở bề thế nơi đây đã được trưng dụng làm trường phổ thông, đến năm 2002 (?) mới được trao lại cho Tổng Giáo phận Hà Nội và Đức Hồng y Giuse Phaolô Phạm Đình Tụng đã cung hiến thánh đường ngày 5-12-2002. Ngoại trừ nhà nguyện, nhà ăn, nơi ở của các thầy kẻ giảng chỉ còn lại phần móng, ngôi trường Lý Đoán bị hư hại và ngôi trường Thần Học bị xuống cấp, tất cả hầu như còn nguyên vẹn. Ngay từ năm 2008, Tổng Giám mục Hà Nội đã có kế hoạch tôn tạo Tòa Giám mục cũ thành Trung tâm hành hương các Thánh Tử đạo và làm nơi tĩnh tâm cho mọi thành phần dân Chúa.

Tòa giảng – dấu tích thời tiền công đồng Vatican 2, khi chưa có sự can thiệp nhiều của kỹ thuật khuếch âm và chủ tế còn dâng lễ kiểu “quay lưng” lại với cộng đồng.

Cây đại phong cầm qúy hiếm và độc nhất trên toàn cõi Đông Dương.

Nhân dịp khai mạc Năm Thánh 2010 của Giáo hội Công giáo Việt Nam, kỷ niệm 350 năm thành lập 2 giáo phận tông tòa Đàng Trong, Đàng Ngoài (1659 – 2009) và 50 năm thiết lập hàng giáo phẩm Việt Nam (1960 – 2010) được tổ chức long trọng tại Sở Kiện ngày 24-11-2009, Trung tâm hành hương các Thánh Tử đạo Sở Kiện đã được khánh thành. Tại đây có nhà trưng bày di tích các Đấng tuẩn đạo, nhà giới thiệu các tác phẩm do các họa sỹ Việt Nam vẽ ngay sau những ngày các Đấng bị xử tử, là những bản sao từ nguyên bản hiện được lưu giữ tại văn khố Hội Thừa sai Paris (MEP). Cũng tại Trung tâm hành hương còn có nhà nguyện Trái Tim Đức Mẹ vốn là một trong hai nhà nguyện của Tòa Giám mục xưa, nay được dùng tôn kính thánh tích các anh hùng tuẩn đạo để mọi người có thể kính viếng và cầu nguyện.

Toàn cảnh khuôn viên Trung tâm hành hương các Thánh Tử đạo Sở Kiện

Trong không khí phấn khởi và lắng đọng của Năm Thánh Giáo hội Công giáo Việt Nam 2010, tin vui đã đến với Sở Kiện vào những ngày cuối tháng 4/2010 khi Tòa thánh Vatican thông báo sẽ nâng cấp nhà thờ Sở Kiện thành Vương cung Thánh đường (*). Đây quả là niềm vui lớn và là niềm tự hào không riêng đối với Tổng giáo phận Hà Nội mà còn chung cho cả Giáo hội Việt Nam, bởi chính tại nơi đây Giáo hội Việt Nam đang lưu giữ một kho tàng vô giá, đó là chứng tích và hài cốt của nhiều vị anh hùng tuẩn đạo tại Việt Nam.

Mai Kim Thành

Ảnh: nguồn tgphanoi.org

(*): Việt Nam hiện có 3 nhà thờ được nhận danh hiệu cao qúy này, đó là Tiểu Vương cung Thánh đường La Vang (bằng sắc chỉ “Magno Nos” ngày 22-8-1961), Vương cung Thánh đường Đức Bà Sài Gòn (bằng sắc chỉ “Spectabile Monomentum” ngày 13-11-1962), và Vưong cung Thánh đường Đức Mẹ Phú Nhai – giáo phận Bùi Chu (Tháng 8-2008).