26/07/2011

KHU DI TÍCH SUỐI MỠ - BẮC GIANG

Nằm cách thành phố Bắc Giang chừng 35km về phía Đông Bắc, trên địa phận xã Nghĩa Phương thuộc huyện Lục Nam, khu di tích đền Suối Mỡ là nơi thờ vị thần bản thổ, Nữ thần Thánh Mẫu hay Bà Chúa Thượng Ngàn vốn là công chúa Quế Mỵ Nương đời vua Hùng Vương thứ 16, được các triều đại về sau sắc phong “Thần thông quảng đại càn, thập nhị tôn nàng Vực Mỡ”.

Cổng tam môn đền Hạ – Ảnh: nguồn khudulich.org

Thực tế nơi đây là một quần thể gồm 3 đền Thượng, Trung, Hạ có niên đại từ thời Lê - Mạc (thế kỷ 16 - 17), được xây dựng dọc theo dòng suối Mỡ quanh năm nước chảy rì rào, bắt đầu từ khu vực Đá Vách và Hố Chuối rồi xuôi dòng qua năm bậc thác tương truyền là năm ngón tay của nàng công chúa Quế Mỵ Nương, tạo nên một danh lam thắng cảnh giữa trời mây, non nước rất hữu tình.

Đền Hạ – Ảnh: Nguyễn Văn Hưởng (nguồn vntennis.net)

Nằm kề bên dòng suối Mỡ giữa một khuôn viên rộng rãi, dưới bóng cây cổ thụ dim mát, đền Hạ mang phong cách thời Nguyễn do từ cổng tam môn đến một số cấu kiện kiến trúc đều đã được tu sửa tôn tạo dưới thời Nguyễn và cả về sau này. Cách đền Hạ chừng 2km cũng bên dòng suối Mỡ, đền Trung được xây dựng giữa khoảng sân rộng, bố cục theo lối chữ “đinh” với kết cấu và vĩ kèo khá đơn giản. Cách đền Trung khoảng 2,5km, đền Thượng (đền Vực Mỡ) là một kiến trúc ở dạng sơn miếu gồm hai động đá lớn và một số hốc đá nhỏ bao quanh, có phần hậu cung là vòm hang, bên trong có đường bậc thang bằng đá dẫn lên đỉnh núi, phần bên ngoài do con người xây dựng đã được tu sửa khang trang.

Đền Trung – Ảnh: Nguyễn Văn Hưởng (nguồn vntennis.net)

Quần thể đền Suối Mỡ được Bộ Văn hóa - Thông tin xếp hạng di tích lịch sử văn hóa từ năm 1998. Gắn với truyền thuyết về sự linh thiêng của Nữ thần Thánh Mẫu, các ngôi đền này đã thu hút khá đông khách đến dâng hương hàng năm. Dọc theo dòng suối Mỡ còn có một số di tích như bãi Quần Ngựa, đền Trần, khu Ba Dinh, Bảy Nền, chùa Hòn Trưng, đình Xoan và chùa Hồ Bấc có nhiều giá trị về lịch sử và văn hóa.

Suối Mỡ thân thiện với người dân – Ảnh: Hải Ninh (baodatviet.vn – 1.12.2009)

Suối Mỡ mở hội vào ngày 30 tháng Ba và 1 tháng Tư âm lịch hàng năm. Trước đây vào ngày hội chính, dân làng Dùm tổ chức rước kiệu Thánh về đền Hạ tế lễ bái vọng xong lại rước lên đền Thượng, trong khi dân làng Quỷnh lại tổ chức rước kiệu Thánh về tế lễ tại đền Trung. Trong các ngày hội, dân làng tổ chức các trò vui như đấu vật, cờ bỏi, đánh đu, chọi gà, bắn cung, võ dân tộc, nam nữ hát giao duyên…, buổi tối còn tổ chức hát chầu văn tạo nên một không khí vui tươi và sinh động trong các ngày lễ hội.

Mai Kim Thành