03/08/2011

CHÙA SÙNG KHÁNH - HÀ GIANG

Tọa lạc trên đỉnh một quả đồi nhỏ thuộc thôn Làng Nùng, xã Đạo Đức, huyện Vị Xuyên cách thị trấn Vị Xuyên 11km về phía Đông Bắc và cách thành phố Hà Giang 9km về phía Tây Nam, chùa Sùng Khánh hay chùa Làng Nùng tuy khá nhỏ, chỉ với 26m² nhưng có một vị thế khá đẹp với lưng tựa vào dãy núi thấp, mặt quay về hướng Đông có cánh đồng rộng và dòng suối Thích Bích chảy qua làm yếu tố minh đường, hai phía trái, phải có hai ngọn núi theo thế rồng chầu, hổ phục, xa xa phía trước mặt là dòng sông Lô uốn mình cùng với quốc lộ 2 chạy ngang qua.

Chùa Sùng Khánh ngày nay

Nguyên chùa do chú của viên Phụ Đạo (tù trưởng) Nguyễn Ẩn dựng lên từ tháng Giêng năm 1356 (thời Thiệu Phong), đến tháng Tư thì hoàn thành. Tháng 3-1367, Thư Sử - Trực Phủ Tạ Thúc Ngao (hiệu Sở Khanh) vi hành qua chốn này đã được mời soạn và viết bài minh trên bia đá cho nhà chùa. Đến tháng 8-1707, quan Phó Tuần phủ đồn Hà Giang, xứ Tuyên Quang tên là Nguyễn Văn Trân đã có công vận động quên góp để đúc một quả chuông lớn. Bài minh trên quả chuông đến nay vẫn còn nguyên giá trị nhân văn, nhắc nhở đồng bào các dân tộc đoàn kết, chăm lo sản xuất, giữ vững bờ cõi…

Văn bia thời Trần

Cho đến thời gian gần đây, chùa Sùng Khánh không có tượng Phật mà chỉ có một ban thờ ở gian giữa, 2 gian hai bên dựng 2 bia đá: 1 bia thời Trần và một bia thời Lê, di vật qúy ở đây còn có quả chuông đồng. Văn bia thời Trần được dựng vào năm Đại Trị thứ mười (1367) ghi lại lịch sử xây dưng chùa. Văn bia thời Lê được dựng vào năm Vĩnh Thịnh thứ nhất (1705) ghi lại việc trùng tu chùa vào cuối thế kỷ 17, đầu thế kỷ 18 được thực hiện bởi hoàng tộc nhà Mạc lánh nạn ở Cao Bằng. Chuông đồng cao 0,9m, miệng rộng 0,67m được đúc vào năm Vĩnh Thịnh thứ ba (1707).

Chuông chùa Sùng Khánh

Chùa Sùng Khánh được xây dựng lại khang trang trên nền cũ từ năm 1989, đường lên chùa cũng được xây bậc và dễ đi hơn con đường đất trước kia. Năm 1993, chùa được xếp hạng di tích lịch sử và đến năn 1999, chùa được công nhận di tích lịch sử cấp quốc gia. Năm 2008, được sự cho phép của UBND tỉnh Hà Giang, chùa đã nhận 6 bức tượng Phật do các Phật tử Hà Nội cung hiến. Tháng 10-2008, Bảo tàng tỉnh Hà Giang, Phòng Văn hóa Thông tin huyện Vị Xuyên phối hợp với UBND xã Đạo Đức đã tổ chức lễ rước và an vị các bức tượng Phật vào di tích lịch sử văn hóa chùa Sùng Khánh.

Bia dịch nghĩa bài minh trên bia và trên chuông chùa Sùng Khánh

Hàng năm vào ngày 15 tháng Giêng âm lịch, tại chùa Sùng Khánh thường diễn ra lễ hội Lồng Tồng của người Tày để mở mùa gieo trồng mới, tạ ơn trời, đất, thần Nông, thần Phục Hy, Thành hoàng làng bản…, cầu xin cho một năm  mới mưa thuận gió hòa và cuộc sống yên lành, hạnh phúc…

Mai Kim Thành