» Giới thiệu » Tham quan » Điểm đến khác
05/12/2015
VỀ MIỆT THỨ, THĂM VƯỜN QUỐC GIA U MINH THƯỢNG
“U Minh xứ sở lạ lùng,
Chim kêu cũng sợ, cá vùng cũng kinh…”
(Ca dao)
Hình thành và tập trung tại phía Tây vùng bán đảo Cà Mau, tiếp giáp với dải rừng ngập mặn ven biển vịnh Thái Lan, rừng U Minh là kiểu rừng úng phèn rất đặc thù của Việt Nam, được xếp vào loại độc đáo và qúy hiếm trên thế giới… Hai dòng sông Trẹm và sông Cái Tàu đã thành ranh giới tự nhiên, chia rừng U Minh thành hai vùng: U Minh Thượng ở phía trên thuộc tỉnh Kiên Giang và U Minh Hạ ở phía dưới thuộc tỉnh Cà Mau.
VƯỜN QUỐC GIA U MINH THƯỢNG
Cách thành phố Rạch Giá 65km về hướng Tây Nam và được nâng cấp từ Khu bảo tồn thiên nhiên U Minh Thượng, Vườn quốc gia U Minh Thượng được thành lập ngày 14-1-2002 với diện tích 21.122 hécta thuộc địa bàn các xã An Minh Bắc và Minh Thuận hiện nay (huyện U Minh Thượng - tỉnh Kiên Giang), gồm 8.053 hécta vùng lõi (trong đó 7.838 hécta thuộc phân khu bảo vệ nghiêm ngặt, 200 hécta thuộc phân khu vực hồi sinh thái kết hợp bảo tồn di tích lịch sử, 15 hécta thuộc phân khu hành chánh) và 13.069 hécta vùng đệm.
VQG U Minh Thượng – Ảnh: nguồn kiemlamkiengiang.gov.vn
U Minh Thượng sở hữu thảm thực vật phong phú nhất ở vùng đồng bằng sông Cửu Long, ngoài cây Tràm chiếm ưu thế còn có hơn 254 loài thuộc 84 họ, nhiều loài đặc hữu như Địa lan, Bèo tản nhọn, Choại, Tràm…, nhiều loài cây thân gỗ cao to như Bùi, Mốp, Dấu dầu ba lá, Gáo vàng… Theo số liệu điều tra kiểm kê rừng năm 1995, Khu bảo tồn thiên nhiên U Minh Thượng có đến 8.053 hécta rừng nguyên sinh, trong đó gần 3.000 hécta rừng cực đỉnh nguyên sinh được hình thành từ khoảng 6.000 năm trước với độ dày thay đổi từ 0,3 - 1,5m, gồm các ưu hợp rừng Tràm hỗn giao và rừng Tràm trên đất than bùn, được đánh giá là hệ sinh thái rừng ngập nước có ý nghĩa quan trọng đối với hệ sinh thái rừng Tràm ở Việt Nam và thuộc loại rất hiếm trên thế giới.
Sinh cảnh rừng tại VQG U Minh Thượng – Ảnh: nguồn uminhthuongnp.com
Hệ động vật cũng rất phong phú với 32 loài thuộc 10 họ, 7 bộ trong đó có 7 loài Dơi, 10 loài được ghi trong Sách Đỏ Việt Nam và thế giới như Rái cá lông mũi, Mèo cá, Cầy vòi đốm, Sóc mun, Tê tê (Trút) Java…; 188 loài chim thuộc 39 họ, 12 bộ chiếm 16,6% so với 828 loài được ghi nhận tại Việt Nam, trong đó 12 loài có giá trị bảo tồn, 8 loài đang bị đe dọa toàn cầu như Bồ nông chân xám (Chàng bè), Già đẩy Java, Điên điển, Quắm đầu đen, Giang sen, Giòng giọc vàng, Diều cá đầu xám, Đại bàng đen; 54 loài lưỡng cư bò sát trong đó có 8 loài được ghi trong Sách Đỏ Việt Nam như trăn Gấm, rắn Cạp long, rắn Hổ mang, rắn Ráo trâu, Tắc kè, Ếch giun, Kỳ đà vân…; 34 loài Cá, trong đó 2 loài cá Trê trắng và cá Còm có tên trong Sách Đỏ Việt Nam, nhiều loài điển hình như cá Lóc, cá Sặc bông, cá Trê, cá Rô, cá Thòi lòi…
Mèo cá tại Vườn quốc gia U Minh Thượng – Ảnh: nguồn kienthuc.net.vn
Vườn quốc gia U Minh Thượng là một trong ba vùng bảo tồn của khu dự trữ sinh quyển thế giới tại tỉnh Kiên Giang, với mức độ đa dạng thành phần loài khó có khu bảo tồn vùng đất ngập nước nào trong khu vực Đông Nam Á sánh bằng. U Minh Thượng cũng từng là khu căn cứ địa cách mạng vững chắc trải qua hai thời kỳ kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ của khu Tây Nam Bộ, Xứ ủy Nam Bộ, Trung ương cục miền Tây Nam Bộ, Ủy ban kháng chiến hành chính Nam Bộ, quân chủ lực quân khu 9, Khu căn cứ Tỉnh ủy Kiên Giang với 31 di tích lịch sử và văn hóa, trở thành khu di tích lịch sử đặc biệt của tỉnh Kiên Giang…
TỪ KHU DỰ TRỮ SINH QUYỂN THẾ GIỚI ĐẾN VƯỜN DI SẢN ASEAN & KHU RAMSAR
Ngày 27-10-2006 tại kỳ họp thứ 19 tổ chức tại Paris, UNESCO đã công nhận khu dự trữ sinh quyển ven biển và biển đảo Kiên Giang là khu dự trữ sinh quyển thế giới. Đây là khu dự trữ sinh quyển thứ 5 của Việt Nam được UNESCO công nhận tính đến thời điểm bấy giờ và là khu dự trữ sinh quyển lớn thứ hai trong số 8 khu dự trữ sinh quyển của Việt Nam được UNESCO công nhận, sau khu dự trữ sinh quyển miền Tây Nghệ An.
Đường vào VQG U Minh Thượng – Ảnh: nguồn nhandaovadoisong.com.vn
Khu dự trữ sinh quyển Kiên Giang bao gồm địa phận các huyện Phú Quốc, Kiên Hải, Kiên Lương và U Minh Thượng (thành lập 10-5-2007) với diện tích hơn 1,1 triệu hécta, gồm ba vùng lõi thuộc Vườn quốc gia U Minh Thượng, Vườn quốc gia Phú Quốc và Rừng phòng hộ ven biển Kiên Lương - Kiên Hải, tụ hội phong phú, đa dạng và đặc sắc cả về cảnh quan cùng hệ sinh thái, từ rừng tràm trên đất ngập nước, rừng trên núi đá - núi đá vôi đến hệ sinh thái biển với thảm cỏ biển và loài động vật Bò biển qúy hiếm được xem là tiêu biểu…
U Minh Thượng mùa nước đỏ – Ảnh: nguồn dulichbennghe.vn
Theo ông Lê Hoàng Hưởng - Giám đốc Ban Quản lý Vườn quốc gia U Minh Thượng, các kết quả khảo sát khoa học trong thời gian gần đây đã cho thấy hệ sinh thái rừng tràm trên đất than bùn tại Vườn quốc gia U Minh Thượng có tầm quan trọng đặc biệt, nơi nuôi dưỡng và trú ngụ của nhiều loài động vật hoang dã, qúy hiếm, đặc trưng và nguy cấp. Chúng đóng vai trò quan trọng trong cân bằng sinh thái, điều hòa dòng chảy, duy trì ổn định khí hậu, chất lượng nguồn nước và quá trình hình thành đất…
Vườn Di sản ASEAN U Minh Thượng – Ảnh: nguồn duongbo.vn
Trong thời gian qua, tỉnh Kiên Giang đã có nhiều nỗ lực trong thực hiện bảo tồn và phục hồi tài nguyên thiên nhiên trên đất than bùn, bảo đảm tính tự nhiên, hoang dã, tính nguyên vẹn về hệ sinh thái, sự đa dạng và giá trị nổi bật quần thể của Vườn quốc gia U Minh Thượng, đáp ứng các tiêu chí về Vườn di sản ASEAN. Năm 2012, Vườn quốc gia U Minh Thượng đã được công nhận là Vườn Di sản ASEAN đầu tiên về đất than bùn của cả khu vực Đông Nam Á.
Khu Ramsar thế giới U Minh Thượng – Ảnh: Bình Nguyên (baodatviet.net)
Với những thành công trong công tác bảo tồn và phát huy các giá trị “xanh”, Vườn quốc gia U Minh Thượng đã đạt 5 trên tổng số 9 tiêu chí của Công ước Ramsar, một công ước quốc tế về bảo tồn, sử dụng cách hợp lý và thích đáng các vùng đất ngập nước, với mục đích ngăn chặn quá trình xâm lấn ngày càng gia tăng vào các vùng đất ngập nước cũng như sự mất đi của chúng ở thời điểm hiện nay và cả trong tương lai… Tháng 8/2015, Ban Thư ký Công ước Ramsar đã công nhận Vườn quốc gia U Minh Thượng và Khu bảo tồn đất ngập nước Láng Sen (tỉnh Long An) là khu Ramsar thứ 6 và thứ 7 của Việt Nam, thứ 2.226 và 2.227 của thế giới.
U MINH THƯỢNG HẤP DẪN KHÁCH DU LỊCH
Là vùng đất có môi trường sinh thái đặc biệt với nhiều di tích khảo cổ, di tích lịch sử, lại từng được các nhà văn Nam bộ như Sơn Nam, Đoàn Giỏi mô tả trong các trước tác thú vị đậm nét chân quê, đến lượt các nhà làm phim cũng chọn làm bối cảnh cho các bộ phim “Bên dòng sông Trẹm”, “Chuyện tình bên dòng kinh Xáng”…, không lạ khi Vườn quốc gia U Minh Thượng ngày càng trở thành điểm đến ưa thích của khách tham quan và các nhà nghiên cứu.
Khám phá VQG U Minh Thượng bằng vỏ lãi – Ảnh: nguồn hoingodulich.com
Từ cuối năm 2004, tỉnh Kiên Giang đã cho mở tour tham quan Vườn Quốc gia U Minh Thượng, đáp ứng đa dạng yêu cầu khách du lịch như khám phá hệ cảnh quan thiên nhiên rừng Tràm trên đất ngập nước úng phèn, tham quan di tích lịch sử kết hợp tham quan cộng đồng cư dân địa phương, tham quan kết hợp với nghiên cứu, giáo dục hoặc vui chơi, giải trí…
Tháp canh - điểm ngắm cảnh lý tưởng – Ảnh: Lê Duy Hưng (toiyeudulich.vn)
Đến với Vườn quốc gia U Minh Thượng là đến với màu xanh bất tận vì ở đây nơi nào cũng thấy rừng cây hoặc trảng cỏ, điểm xuyết đó đây những đầm nước hay dòng kinh nhỏ hẹp đỏ màu phù sa như những nét chấm phá làm tăng thêm nét sinh động hài hòa của bức tranh thiên nhiên. Du khách đến đây có thể leo lên tháp canh phóng tầm nhìn bao quát cả một góc rừng U Minh xanh thẳm, men theo bờ rừng để chọn điểm tham quan cắm trại hoặc thuê vỏ lãi đi sâu vào ruột rừng khám phá cảnh quan rừng U Minh…
VQG U Minh Thượng hấp dẫn khách du lịch – Ảnh: nguồn hoingodulich.com
Điểm đầu tiên du khách có thể ghé thăm là bãi gò với cây cối xanh um, tại đây có bầy dơi Quạ treo lủng lẳng trên những ngọn Tràm cao vút, trong đó có cả một số ít dơi Đầu ngựa (Pteropus vampyrus Linnaeus) thuộc loài qúy hiếm. Chia tay đàn dơi, tách khỏi dòng kinh rồi chui qua những đám lau sậy um tùm, du khách sẽ thật bất ngờ khi trước mắt hiện ra một trảng nước mênh mông phủ đầy màu xanh của bèo non. Đây là bãi tắm của nhiều loài chim, du khách có thể ngắm hoặc chụp ảnh chim chóc khá dễ dàng bởi chúng rất thân thiện với con người.
Thú vui câu cá tại VQG U Minh Thượng – Ảnh: Bình Nguyên (baodatviet.net)
Trên đường quay lại bến, du khách sẽ ngang qua hồ Hoa Mai - một đầm ngập nước được đắp bờ theo hình hoa năm cánh, có mặt nước phủ một lớp bèo xanh như trải thảm, là trung tâm du lịch của Vườn quốc gia U Minh Thượng. Du khách có thể thư giản giải trí khi đạp Thiên nga trên hồ, ôm cần dọc theo hồ trải nghiệm thú “Ngư ông”, hoặc thuê xuồng bơi dọc theo những dòng kinh ngập tràn hoa Súng, chọn điểm thuận tiện để buông câu…
Hồ Hoa Mai - Trung tâm du lịch VQG U Minh Thượng – Ảnh: nguồn baoxaydung.com.vn
Nằm cạnh hồ Hoa Mai, khu nhà sàn ẩm thực là một điểm dừng chân khá lý thú khi du khách có thể thưởng thức những món ngon dân dã đậm hương vị U Minh như cá Lóc nướng trui quấn rau sống chấm mắm me, cá Rô kho tộ hoặc kho trái Giác, cá Lóc hấp Bồn bồn, cá Thát lát chiên Sả hoặc nấu canh chua, Lươn um…, các loại rau rừng như đọt Choại, bông Súng, Bồn bồn…
Món cá Lóc nướng trui ở U Minh Thượng – Ảnh: nguồn tourdulichmientay.vn
Hiện nay tại Vườn quốc gia U Minh Thượng đã có nhiều điểm lưu trú - du khách có thể chọn nghỉ qua đêm ở các khu nhà nghỉ tại ấp Công Sự (xã An Minh Bắc - huyện U Minh Thượng) hoặc các tum nhà trọ khá lãng mạn giữa khu rừng Tràm tại vườn du lịch Hương Tràm…
● ● ●
Trong chừng mươi năm trở lại đây, với việc đầu tư, ngiên cứu cách nghiêm túc phục vụ bảo tồn các nguồn giống, gen sinh học qúy hiếm, sinh cảnh U Minh Thượng đã thực sự hồi sinh, thu hút nhiều loài chim về đây quần tụ giữa mênh mông trời nước, biến sân chim nơi đây thành một bảo tàng chim lớn nhất vùng đồng bằng sông Cửu Long.
U Minh Thượng thu hút nhiều loài chim – Ảnh: nguồn hoingodulich.com
Đến với Vườn Quốc gia U Minh Thượng hôm nay là đến với rừng U Minh huyền thoại, đến với Khu dự trữ sinh quyển thế giới, Vườn di sản ASEAN và Khu Ramsar của thế giới. Du khách dễ dàng gặp lại những sắc màu nguyên sơ như thuở ban đầu những lưu dân Việt đặt chân khai phá vùng đất phương Nam, cảm nhận được cái tình chân chất của những con người miền Tây điển hình - cư dân vùng miệt thứ…
Mai Kim Thành (Tổng hợp)
* Địa chỉ liên lạc:
Vườn quốc gia U Minh Thượng
Ngã tư Công Sự, huyện U Minh Thượng, tỉnh Kiên Giang
Điện thoại: 077 3883037 – 077 3883119