31/01/2024

LỄ HỘI HOA BAN ĐIỆN BIÊN PHỦ

Trong không khí tưng bừng của những ngày kỷ niệm 60 năm chiến thắng Điện Biên Phủ lịch sử, Lễ hội Hoa Ban Điện Biên Phủ lần đầu tiên đã được tổ chức vào năm 2014. Đây là hoạt động văn hóa tiêu biểu, là ngày hội thực sự gắn với sự kiện mở màn chiến dịch Điện Biên Phủ năm xưa, trong đó hoa Ban phủ trắng cả núi rừng như một chứng nhân không chỉ trong không gian mà còn cả thời gian...

HOA BAN TRONG ĐỜI SỐNG CÁC DÂN TỘC TÂY BẮC

Cứ mỗi độ tháng 2, tháng 3 về giữa tiết trời Xuân ấm áp, thì núi rừng Tây Bắc như thay sắc áo mới, bừng sáng với loài hoa Ban nở phủ kín cả vạt rừng, đỉnh đèo hay lưng núi tạo thành một hiện tượng thiên nhiên độc đáo, đem lại niềm vui và hy vọng cho cộng đồng...

Hoa Ban nở trắng núi rừng Tây Bắc – Ảnh: nguồn suckhoedoisong.vn

Cây Ban là loại cây thân gỗ, mọc trên núi cao hay trong khe sâu với sức sống mãnh liệt. Mỗi năm cây Ban chỉ nở hoa một lần vào mùa Xuân, hoa có 5 cánh hình cánh bướm, màu trắng, tím hay hồng và có vị ngọt. Trong tiếng Thái, “ban” có nghĩa là “ngọt” – hoa Ban được hiểu là “hoa ngọt”. 

Hoa Ban – Ảnh: nguồn ninhthuantourism.vn

Không biết từ lúc nào, hoa Ban đã gắn bó mật thiết với đời sống của đồng bào các dân tộc vùng Tây Bắc, đặc biệt dân tộc Thái. Hoa Ban thường xuất hiện trong các trường ca hay truyền thuyết dân gian mà tình ca Thái đã có câu diễn tả khá thú vị: “Trăm năm ngắm Ban nở còn ngắm mãi / Mỗi mùa mưa lại thêm trẻ ra, không già…”.

Loài hoa biểu tượng của ước mơ, hạnh phúc – Ảnh: nguồn dulichtaybac.vn

Theo quan niệm của người Thái, hoa Ban tượng trung cho ước mơ, hạnh phúc..., vì thế không lạ khi hoa Ban giữ một vị thế đặc biệt trong phong tục, tập quán, lễ hội của họ. Từ hội hái hoa Ban, hội xòe Xuân đến lễ uống rượu măng cúng bản, cúng mường..., người Thái đều dùng hoa Ban làm lễ vật dâng cúng.

Hội Xòe Xuân – Ảnh: nguồn baotintuc.vn

Hằng năm vào dịp tháng Hai âm lịch khi tiết trời bắt đầu nắng ấm sau những cơn mưa Xuân, khi các cánh đồng lúa nước đang vào thời kỳ lúa chiêm xanh mởn cũng là lúc hoa Ban bắt đầu nở trắng núi rừng, thì người Thái cũng mở hội hái hoa Ban. Từ sáng sớm ngày hội, khắp các bản làng rộn ràng tiếng chiêng, trống, các bếp nhà sàn cũng đỏ lửa đồ xôi, luộc gà..., những vò rượu thơm được mang ra chuẩn bị đãi khách. Sau bữa cỗ no say, mọi người cùng nhau ra rừng để tìm những đóa hoa Ban mới nở đem về dâng kính cha mẹ hay tặng người yêu bày tỏ lòng thơm thảo.

Hội hái hoa Ban – Ảnh: nguồn chinhphu.vn

Hoa Ban không chỉ mang vẻ đẹp trinh nguyên của núi rừng mà còn đi vào đời sống ẩm thực của người Thái cách tinh tế. Từ hoa Ban, lá Ban non, quả Ban già, họ đã chế biến thành những món ngon hấp dẫn như hoa Ban xào thịt lợn rừng, hoa Ban hầm móng giò, hoa Ban nộm củ riềng, hoa Ban đồ..., đem lại những cảm xúc thú vị cho những ai lần đầu thưởng thức các món ăn mang hương vị của núi rừng...

LỄ HỘI HOA BAN ĐIỆN BIÊN PHỦ

Nếu mùa Xuân ở Tây Bắc có nét đẹp riêng với vẻ đẹp thuần khiết của sắc hoa Ban, thì vào thời điểm này Điện Biên Phủ cũng khoác lên mình nét đẹp tươi tắn của mùa vui chơi, lễ hội... Điển hình trong số hội vui phải kể đến Lễ hội hoa Ban Điện Biên Phủ được tổ chức hàng năm gắn với thời điểm Quân đội Nhân dân Việt Nam nổ phát súng đầu tiên mở đầu chiến dịch Điện Biên Phủ lịch sử vào ngày 13-3-1954.

Lễ hội Hoa Ban Điện Biên Phủ – Ảnh: nguồn mydongnai.vn

Lễ hội Hoa Ban là sự kiện văn hóa tiêu biểu, được tỉnh Điện Biên tổ chức lần đầu tiên vào năm 2014 dịp kỷ niệm 60 năm chiến thắng lịch sử Điện Biên Phủ, trong nỗ lực giới thiệu các loại hình di sản văn hóa dân tộc của tỉnh Điện Biên, gắn bảo tồn văn hóa với phát huy tiềm năng thế mạnh du lịch, phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh trong thời kỳ đổi mới...

Lễ hội hoa Ban 2022 tại Điện Biên – Ảnh: nguồn vinhphuctv.vn

Từ năm 2014, tỉnh Điện Biên định lệ tổ chức Lễ hội Hoa Ban vào trung tuần tháng 3 hàng năm. Đến nay, Lễ hội đã thực sự trở thành một sản phẩm du lịch mang đậm dấu ấn của Điện Biên, với chuỗi các hoạt động văn hóa, thể thao, du lịch phong phú tạo nên một không gian văn hóa cộng đồng, hòa chung với không khí hào hùng của một giai đoạn lịch sử.

Lễ hội hoa Ban 2023 tại Điện Biên – Ảnh: nguồn tapchicongthuong.vn

Trong thời gian diễn ra Lễ hội, ngoài chương trình nghệ thuật khai mạc được dàn dựng công phu là bản hòa ca về tình đất, tình người Điện Biên, còn có các hoạt động trong khuôn khổ ngày hội như Liên hoan dân ca, dân vũ, dân nhạc truyền thống; Hoạt động giao lưu, thi đầu thể thao; Diễu hành đường phố, trưng bày, giới thiệu các sản phẩm văn hóa, du lịch; Giới thiệu không gian văn hóa truyền thống của địa phương; Không gian văn hóa vùng cao, các sản phẩm nông nghiệp đặc trưng, độc đáo của các huyện, thị xã, thành phố trong tỉnh; Tổ chức các chương trình văn nghệ, trình diễn di sản Then, Xòe của dân tộc Thái..., đã góp phần tạo nên bầu khí vui tươi và phấn khởi cho không gian lễ hội.

Trình diễn nghệ thuật Xòe Thái – Ảnh: nguồn bvhttdl.gov.vn

• • •

Không chỉ có thiên nhiên tươi đẹp, Điện Biên còn là mãnh đất giàu bản sắc văn hóa với nhiều tiềm năng du lịch... Lễ hội Hoa Ban là dịp để tôn vinh, bảo tồn và phát huy những giá trị truyền thống đặc sắc của cộng đồng 19 dân tộc tỉnh Điện Biên, quảng bá vẻ đẹp thiên nhiên, văn hóa của vùng Tây Bắc và tỉnh Điện Biên tới đông đảo người dân, du khách trong nước và bạn bè quốc tế.

Mai Kim Thành (Tổng hợp)