10/10/2010

CHÙA MỘT CỘT

Chùa Một Cột ngày nay nằm trong khu di tích Chủ tịch Hồ Chí Minh thuộc địa bàn quận Ba Đình, cách trung tâm Hà Nội chừng 2,5km về hướng Tây Bắc. Thực ra đây chỉ là đài Liên Hoa trong quần thể kiến trúc chùa Diên Hựu.

Chùa Một Cột -- Ảnh: Nguồn Thaiphienphoto.com

Tương truyền vua Lý Thái Tông (1028-1054) có lần chiêm bao thấy Phật Quan Âm ngồi trên tòa sen, và vua cũng được dắt lên tòa sen ấy. Khó hiểu về giấc mơ kỳ lạ, nhà vua đem kể lại cho các vị quan và được góp ý nên xây dựng một ngôi chùa có hình dáng như một đóa sen vươn lên giữa hồ để cầu cho nhà vua được trường thọ khang an.

Chùa Một Cột -- Ảnh: Nguồn tvad.com.vn

Đó là vào năm 1049 – nghe theo lời khuyên của quần thần, nhà vua đã cho dựng ngôi chùa Diên Hựu (kéo dài cõi phúc) với đài Liên Hoa mà một tấm bia cổ đã phác họa đôi nét: “… Đào hồ Linh Chiểu, giữa hồ vọt lên một cột đá, đỉnh cột nở đóa hoa sen nghìn cánh, trên hoa sen dựng tòa điện màu xanh đặt pho tượng Quan Âm. Vòng quanh hồ là dãy hành lang. Lại đào ao Bích Trì, mỗi bên đều bắc cầu vồng để đi qua. Phía sân cầu đàng trước, hai bên tả hữu xây tháp lưu ly.”

Như vậy, so với chùa hiện tại, có thể đoán Liên Hoa đài thời Lý quy mô hơn, trong một tổng thể kiến trúc phong phú hơn nhiều. Điều đó cũng dễ hiểu, cụm chùa này đã qua nhiều lần sửa chữa mà lần sau cùng là vào ngày 11-09-1954 – người Pháp trước khi tháo chạy đã cho nổ mìn phá hủy Liên Hoa đài, và ngay sau khi tiếp quản Hà Nội, chính phủ Việt Nam đã cho dựng lại đài này theo hình mẫu cũ với quy mô như hiện thấy.

Mai Kim Thành