10/10/2010

CON ĐƯỜNG GỐM SỨ

Trong số những công trình trọng điểm chào mừng 1000 năm Thăng Long - Hà Nội, có những công trình được thực hiện từ chủ trương xã hội hóa nhằm giảm nhẹ gánh nặng về phía chính quyền và huy động sức dân trong nỗ lực vì lợi ích cộng đồng. Tiêu biểu trong số này phải kể đến “Con đường gốm sứ ven sông Hồng”, một công trình mà ngay từ khi manh nha đã có nhiều ý kiến phản bác hoặc ủng hộ nhưng cuối cùng cũng đã được hình thành nhờ quyết định số 4218/QĐ-UBND ngày 23-10-2007 của Ủy ban Nhân dân Thành phố Hà Nội.

Phát khởi từ tấm lòng yêu Hà Nội, muốn góp phần làm đẹp thủ đô, Họa sỹ - Nhà báo Nguyễn Thu Thủy đã đề xuất ý tưởng “Con đường gốm sứ ven sông Hồng – quà tặng Thăng Long - Hà Nội 1000 năm” nhằm che đi những đoạn đê muôn thuở “xấu xí” và khoác vào đó một bộ mặt mới sinh động và hào nhoáng trong dịp đại lễ ngàn năm. Với sự chấp thuận của Ủy ban Nhân dân Thành phố Hà Nội, dự án nghệ thuật này được giao Sở Văn hóa - Thể thao và Du lịch Hà Nội làm đơn vị chủ trì, Công ty Nghệ thuật Tân Hà Nội là đơn vị triển khai và một Hội đồng nghệ thuật 9 thành viên từ Hội Mỹ thuật Việt Nam, Hội Mỹ thuật Hà Nội, Liên hiệp các hội Văn học Nghệ thuật Hà Nội, Sở Văn hóa - Thể thao và Du lịch Hà Nội, Văn phòng Ban chỉ đạo 1000 năm Thăng Long Hà Nội và Sở Qui hoạch Kiến trúc Hà Nội.

Họa sĩ - nhà báo Nguyễn Thu Thủy, tác giả của dự án Con đường gốm sứ cùng các cộng sự làm việc tại hiện trường

Được sự tài trợ của Ford Foundation, Con đường Gốm sứ bắt đầu khởi công từ năm 2008, với chiều dài gần 3.950m và diện tích chừng 7.000m², là một bức tranh ghép gốm gồm 21 trường đoạn, chạy dài từ cửa khẩu An Dương đến cửa khẩu Vạn Kiếp. Đây thực sự là những tác phẩm nghệ thuật, chuyển tải nhiều chủ đề như giới thiệu các họa tiết hoa văn trong dòng chảy lịch sử từ Đông Sơn qua các triều đại Lý, Trần, Lê, Nguyễn, các hoa văn đặc trưng và tiêu biểu trên thổ cẩm, các tranh vẽ của thiếu nhi Việt Nam và quốc tế hướng về Hà Nội - thành phố vì hòa bình, tranh đương đại của các nghệ sĩ Việt Nam và quốc tế, các danh lam thắng cảnh hay những tinh hoa từ các làng gốm Bát Tràng, Chu Đậu, Phù Lãng, Bàu Trúc, Bình Dương, Vĩnh Long…

Chuyển thể tranh Van Gogh

Không chỉ có sự tham gia của các nghệ sĩ trong nước như các nhà điêu khắc Bùi Viết Đoàn, Hà Huy Mười, các họa sĩ Lê Huy Tiếp, Ngô Bá Hoàng, Phan Thanh Sơn, Phạm Viết Hồng Lam…, Con đường Gốm sứ còn có sự góp mặt từ rất sớm của các nghệ sĩ nước ngoài như nghệ sĩ gốm Joel Bennett (Phó Giáo sư trường Đại học Mỹ thuật Santa Rosa – California, Mỹ) đến từ tháng 5-2007 tham dự trại sáng tác với các nghệ sĩ Việt Nam tại Bát Tràng, hai vợ chồng nghệ sĩ Jon Pounds và Olivia Gude (lãnh đạo Nhóm nghệ thuật công cộng Chicago – Mỹ) đã tới Việt Nam từ đầu năm 2008 và trực tiếp làm những viên gạch gốm đầu tiên, hai nghệ sĩ Pháp Jacob Raymond và Dominique De Miscault đã tự tay hoàn thành đoạn sử thi “Đẻ đất đẻ nước” của dân tộc Mường trên đường đê sông Hồng, nghệ sĩ gốm Đan Mạch Michael Geertsen tham gia hoàn thành 60m² đoạn tranh gốm hiện đại trên đê Yên Phụ, các nghệ sĩ Hà Lan tài trợ một đoạn tranh mang dấu ấn hội họa Van Gogh, nghệ sĩ Ý Giuseppe Mastropierro thiết kế một đoạn đường tranh gần nút cầu vượt Long Biên nêu bật nhiều nét tương đồng trong văn hóa Ý - Việt, nữ họa sĩ Mỹ Ana Tzarev với đoạn tranh rực rỡ các loài hoa nhiệt đới, 2 nghệ sĩ người Mỹ Joe Breman và Joe Bennett với đoạn tranh mang chủ đề “nhịp điệu âm nhạc”, nghệ sĩ gốm người Anh Paul Scott với đoạn tranh mosaic hoa lam nền trắng đơn giản, những tác phẩm của 3 nghệ sĩ Arghentina, nhiều nghệ sĩ đến từ các nước Hungary, Mexico, Brazil, Tây Ban Nha, Croatia, Đài Loan… đặc biệt Học viện Gốm sứ Ý đã chọn một người sang tham gia làm Con đường Gốm sứ bằng một cuộc thi được tổ chức hẳn hoi.

Con đường Gốm sứ đã được khánh thành ngày 25-9-2010 như một món quà mừng Thăng Long - Hà Nội 1000 năm, nhưng vượt lên trên, nó còn là một tín hiệu gởi tới cộng đồng, như điều mà nghệ sĩ Micheal Geertsen chia sẻ : “Nghệ thuật công cộng là cách tốt nhất để hướng con người tới tình yêu và trách nhiệm với cộng đồng”. Tin vui cũng đã đến với công trình văn hóa độc đáo này khi tác giả dự án được tôn vinh là một trong mười gương mặt tiêu biểu của thủ đô Hà Nội và bản thân công trình được chính thức ghi tên vào Kỷ lục Guiness thế giới (kỷ lục thế giới trước đây thuộc về Trung Quốc với bức tranh có độ dài 200m và cao 7,47m). Các chuyên gia Guiness đã sang Việt Nam trao bằng chứng nhận kỷ lục này trong những ngày đầu tháng 10-2010.

Mai Kim Thành

Ảnh: LÊ BÍCH (VOV – 7.1.2010)